Encyklopedia XX wieku
Recenzja nowego wydawnictwa multimedialnego PWN
Encyklopedia XX wieku
Czas odnaleziony
Koniec wieku zaowocował w mediach dziesiątkami artykułów pisanych przez uczonych i intelektualistów. PWN uczcił go na swój sposób - poświęcając minionemu stuleciu kolejny odcinek swojej multimedialnej encyklopedii. Przeczytamy tutaj zarówno o śmierci królowej Wiktorii w 1901 r., jak i o sukcesach Adama Małysza.
O ile jednak poprzednie odcinki cyklu - wydawane pod tytułami „film”, „historia” czy „kosmos” - ogarniały dość jasno sprecyzowane obszary wiedzy, o tyle dobór materiałów do podsumowania XX wieku stanowi zadanie znacznie trudniejsze (nie mówiąc już o tym, że jest to przedsięwzięcie gigantyczne). Autorzy przyjęli najprostsze, bo chronologiczne, kryterium wyboru haseł z różnych dziedzin: jeżeli np. jakiś ważny polityk żył w XX w., trafił do encyklopedii podsumowującej stulecie. Galerię ważnych postaci rozpoczyna więc królowa Wiktoria, której śmierć w 1901 r. uważana jest dziś przez wielu historyków za symboliczny początek minionego wieku, a zamyka ... Adam Małysz.
„Encyklopedia XX wieku” to w praktyce przystępne i krótkie podsumowanie współczesnych prądów w nauce, sztuce czy filozofii. Nie znajdziemy tutaj oczywiście informacji historycznych (bo im poświęcono inne odcinki serii). Przeczytamy więc, że w Tate Gallery można obejrzeć obrazy prerafaelitów, ale tego, kim oni byli, już się nie dowiemy.
Nie można na pewno odmówić encyklopedii naukowej rzetelności - autorami ponad 26 tys. haseł są polscy uczeni, często ci najwybitniejsi. Oni także napisali - specjalnie na potrzeby tego wydawnictwa - wiele krótkich esejów, w których streszczają zmiany zaszłe w dwudziestym wieku: autorem tekstów o zmianach społecznych jest Paweł Śpiewak, o biologii - prof. Leszek Kaczmarek, a o przyszłości - Stanisław Lem. Hipertekstowe odnośniki łączą eseje z hasłami encyklopedii: jeżeli podczas czytania o biologii będziemy chcieli się dowiedzieć, kim byli Watson i Crick (i dlaczego właściwie dostali Nagrodę Nobla), wystarczy, że klikniemy w ich nazwiska.
Dużo, ale siermiężnie
Obfitości haseł nie towarzyszy jednak elegancja graficznej oprawy. Wszystkie miniencyklopedie multimedialne PWN mają ten sam czytelny system ikon i menu, a sposób obsługi programu przypomina do złudzenia korzystanie z przeglądarki internetowej (a dokładniej jednej ze starszych wersji Internet Explorera). Wygląd programu jest bardzo ascetyczny - a niektóre jego elementy, takie jak np. tabele, wyglądają po prostu brzydko. Wprawdzie wygląd to w przypadku encyklopedii rzecz drugorzędna, ale mimo wszystko - po kilkunastu odcinkach serii - można było pod tym względem coś poprawić.
Czasami kuleje także aktualizacja. Chociaż oczywiście nie zabrakło biogramu Małysza (włącznie z informacjami o jego sukcesach sportowych ze stycznia 2001 r.), to już z danymi statystycznymi jest gorzej, np. informacje o poziomie dochodu narodowego krajów Afryki pochodzą z początku lat 90., a od tego czasu sytuacja gospodarcza wielu krajów radykalnie się zmieniła.
Panorama wieku?
Rolę panoramy mijającego stulecia podkreślają specjalnie przygotowane „galerie” - ułożone chronologicznie na osi czasu najważniejsze wydarzenia z dziedziny kultury, nauki i polityki. Do „galerii” trafiły przede wszystkim materiały ilustrowane - można więc tam znaleźć m.in. migawki ze stanu wojennego czy fragment zarejestrowanego przez telewizję ataku terrorystów na wioskę olimpijską podczas igrzysk w Monachium. Możemy także przeglądać „galerię” polityków i mężów stanu oraz wybór znanych powiedzeń wielkich ludzi...
Komercyjny sukces wydawanej w odcinkach „Encyklopedii multimedialnej PWN” pokazuje, że można w Polsce zrobić dobry program edukacyjny, sprzedawać go za 25 złotych (a nie 250) i w dodatku jeszcze na tym zarobić. Mam jednak wrażenie, że po opublikowaniu kilkunastu części cyklu jego formuła zaczęła się wyczerpywać. „Encyklopedia XX wieku” byłaby bardzo dobrym podsumowaniem cyklu - tak jak i stulecia, którego dotyczy.
Adam Leszczyński
„Encyklopedia XX wieku”
Producent: PWN
Minimalne wymagania sprzętowe: PC z Windows 95, 32 MB RAM
Cena: 25 zł
