Historia ZX Spectrum za darmo

Stara miłość nie rdzewieje Ośmiobitowy mikrokomputer ZX Spectrum był moją pierwszą własną maszyną, dlatego muszę od razu przyznać, że nie jestem w stosunku do niego obiektywny. Owszem, piskliwe dźwięki wydobywające się z jego głośniczków były najczęściej męką dla ucha, grafika charakteryzowała się bardzo niską rozdzielczością, ubogą paletą kolorów i, co gorsza, tzw. "color clashem" (efektem polegającym na nadpisywaniu koloru tła przez kolor przechodzącego po nim sprite'a), gry wczytywały się z magnetofonu przez ponad pięć minut, a gumowa klawiatura i szatański pomysł umieszczenia całych komend na klawiszach uprzykrzały życie użytkownikom. Jednakże pomimo iż pod względem rozwiązań technologicznych ZX Spectrum pozostawał w tyle za konkurencją, czyli Commodore, Atari i Amstradem, to jednak nadal budzi ciepłe uczucia w jego niegdysiejszych użytkownikach. Częściowo odpowiadają za to różowe gogle nostalgii, ale częściowo fakt, że dla wielu z nas był to  pierwszy kontakt ze światem elektronicznej rozrywki - a do pierwszych zawsze ma się sentyment.

Jakakolwiek by nie była przyczyna, to jednak rzesza byłych "trumniarzy" z sentymentem wspominających swój dawny sprzęt jest całkiem liczna, zwłaszcza w mateczniku firmy Sinclair Research, czyli Wielkiej Brytanii. Do nich właśnie wydawnictwo Hiive Books skierowało książkę "The ZX Spectrum Book 1982-9x", zawierającą przegląd gier od początku istnienia platformy aż po późne lata dziewięćdziesiąte. Co ciekawe, była to jedna z pierwszych książek o tematyce retro która pokazała, że na sprzedaży tytułów opisujących dawne mikrokomputery da się zarobić i tym samym przetarła szlak dla innych podobnych pozycji. Najbardziej kompletną z nich jest chyba "The Spectrum Games Bible" - sześć tomów opisujących wszystkie gry na ten system od 1982 roku, kiedy to Spectrum pojawił się na rynku, aż do końca 2009 roku, gdy wydano ostatnią część cyklu. Wspominam tu o tej pozycji m.in. dlatego, że sam do niej przyłożyłem rękę - w pierwszym tomie znaleźć można moją recenzję gry Panama Joe, u nas bardziej znanej pod nazwą Montezuma's Revenge.

Księga ośmiobitowych wspomnień "The ZX Spectrum Book 1982-9x" nie aspiruje do aż takiego poziomu kompletności, ale prezentuje przegląd najciekawszych zdaniem autorów gier z każdego roku. Jest ona kopalnią nieznanych informacji dotyczących opisywanych tytułów - poza opisami i cytatami z recenzji z ówczesnej prasy, można też znaleźć ciekawostki dotyczące autorów gier i mnóstwo zakulisowych szczegółów, zaś przedmowę napisał sam sir Clive Sinclair (wynalazca ZX Spectrum za swój wkład w rozwój nauki otrzymał honorowy tytuł szlachecki z rąk królowej). Do tego wszystkiego dochodzi gustowna szata graficzna - okładka przypomina klasyczny model Spektrusia, numeracja stron jest w formie klawiszy numerycznych, do tego dochodzi mnóstwo zrzutów ekranu i obrazów z okładek gier.

Przyznam, że o samej książce dowiedziałem się dosyć długo po jej wydaniu, kiedy to nakład został już wyczerpany, a pojedyncze egzemplarze na brytyjskim ebayu osiągały horrendalnie wysokie ceny. Niezależnie od mojego sentymentu wobec Spektrumny stwierdziłem, że są to zbyt duże kwoty jak na wspominkową książkę i darowałem sobie zakup. Szczęśliwie się jednak złożyło, że wydawnictwo postanowiło jakiś czas później udostępnić ją za darmo. PDFa z książką można pobrać tutaj. Link prowadzi do strony World of Spectrum, która w odróżnieniu od rozmaitych działających w szarej strefie stron abandonware funkcjonuje całkowicie legalnie, udostępniając wyłącznie tytuły na dystrybucję (czy też redystrybucję) których otrzymała pozwolenie. Jeśłi zatem któraś z opisywanych w książce gier Was zainteresuje, jest duża szansa że będzie się ona znajdowała w archiwum i można ją sobie włączyć, także w oknie przeglądarki.

Dla miłośników klimatów retro, niegdysiejszych posiadaczy ZX Spectrum czy osób zainteresowanych szeroko rozumianą historią gier komputerowych "The ZX Spectrum Book 1982-9x" jest pozycją obowiązkową.

Bartłomiej "Barts" Nagórski