Duch w maszynie cz. 2 - najsłynniejsze cyborgi w historii kina
Niedawno pisałem o niezapomnianych komputerach w historii kina w artykule Duch w maszynie cz.1 - najsłynniejsze komputery w historii kina. Teraz czas na coś bardziej zbliżonego do człowieka - cyborgi. Ale czym właściwie jest cyborg? Według encyklopedii PWN, cyborg (z ang. cybernetyczny organizm) to organizm, którego procesy życiowe są wspomagane przez zaawansowaną technologię. Ale warto jeszcze dodać, że cyborg tym się różni od androida, że nie jest tworzony od podstaw, nie jest całkowicie sztuczny - cyborg zawiera jednak ludzkie elementy.
1. Gwiezdne Wojny (saga)
Imię: Darth Vader
Rok uruchomienia: 1977, 1980, 1983, 2005
Producent: Imperium
Opis: Jeden z najsłynniejszych cyborgów, chociaż niewielu ludzi zdaje sobie z tego sprawę. Słynny postrach Galaktyki, ojciec Luke'a Skywalkera w przeszłości dał się skusić Ciemnej Stronie Mocy, pokonany przez Obi-Wana Kenobiego, wpadł do lawy prze co stał się połączeniem człowieka i maszyny - tylko specjalny kostium i hełm podtrzymują jego procesy życiowe. Klasyczny przykład cyborga.
Cecha charakterystyczna: złowieszczy hełm oraz "specyficzny" oddech
Hasło: (Obi-Wan never told you what happened to your father (...) I am your father, Luke. (Obi-Wan nigdy nie powiedział ci, co się stało z twoim ojcem. Ja jestem twoim ojcem Luke)
Umiejętności: korzystanie z Mocy, miecz świetlny
Status: nie żyje (zginął, ratując syna)
2. Terminator (trylogia)
Imię: Terminator - modele: T-800, T-1000, T-X
Rok uruchomienia: 1984, 1991, 2003, 2008
Producent: Skynet
Opis: Najbardziej problematyczna postać. Najsłynniejszy z cyborgów, którzy cyborgami zasadniczo nie są - bardziej pasuje do definicji androida niż cyborga. Dlaczego więc wszyscy sa przekonani, że Terminator to cyborg i dlaczego znalazał się on w tym zestawieniu? Ponieważ w samym filmie twórcy nazywają go cyborgiem - żywa tkanka na metalowym szkielecie tworzy idealnego zabójcę - małomównego i zabijającego bez skrupułów. Z kolei T-1000 z Dnia Sądu to stop płynnego metalu, który potrafi przybrać każdą ludzką postać. Natomiast w Buncie maszyn pojawia się T-X - kobieca wersja cyborga - poza zmianą wyglądu potrafi zmieniać swoje części ciała w broń oraz korzystać z nanotechnologii. Warto zauważyć, że wszystkie terminatory zawsze jednak marnie kończą...
Cecha charakterystyczna: małomówność
Hasło: Jeszcze tu wrócę (I'll be back), Do zobaczenia, mały... (Hasta la vista, baby...)
Status: zniszczony - wszystkie modele terminatorów zostały zniszczone
3. Robocop (trylogia)
Imię: Alex Murphy vel Robocop
Rok uruchomienia: 1987, 1990, 1993
Producent: korporacja OCP (Omni Consumer Product)
Opis: wzorowy przykład cyborga, mózg zabitego policjanta korporacja OCP połączyła z metalowym ciałem. W ten sposób powstaje superglina który skutecznie zwalcza falę przestępczości w ponurym Detroit, ale... coraz częściej pojawiają się wspomnienia i dochodzi do głosu osobowość Aleksa Murphy'ego. Film Verhoevena podejmuje trudne filozoficzne kwestie definicji człowieka. Robocop to postać mocno tragiczna, a sam film jest jego drogą do uświadomienia sobie prawdy, że nie jest tylko pustym kawałkiem metalu z superprocesorem (jak chcieli jego twórcy). W ostatniej scenie Robocop - zapytany przez szefa korporacji, która go stworzyła - odpowiada, że nazywa się Murphy. Triumf ludzkiej osobowości nad maszyną. Do dzisiaj jednak zastanawiam się, jak on się mieścił w policyjnym radiowozie i jak to się działo, że siedzenie pod nim się nie zarywało?
Cecha charakterystyczna: długa giwera wyjmowana z prawej nogi, specyficzny sposób chodzenia, hełm odkrywający tylko usta
Hasło: We are only humans... (Jesteśmy tylko ludźmi...)
Status: żyje (wciąż pracuje w policji miasta Detroit)
4. Uniwersalny żołnierz (trylogia)
Imię: Luc Deveraux vel GR-44
Rok uruchomienia: 1992, 1999, 2009
Producent: wojsko USA
Opis: W tym filmie mamy do czynienia z cyborgami na użytek wojska - oczywiście amerykańskiego. Tytułowe cyborgi to żołnierze zabici podczas wojny wietnamskiej, a potem ożywieni w USA dzięki nowoczesnej technologii. Ale by pozostać przy życiu, muszą co kilka godzin przebywać w specjalnym pomieszczeniu chłodzącym, które obniża ich temperaturę ciała i powstrzymuje tkanki od rozpadu. Podobnie jak Robocop, uniwersalni żołnierze zostali stworzeni do zabijania, ale z czasem odzywają się w nich pamięć i ludzkie instynkty wyrywają się spod więzów dowództwa. To kolejny filmowy przypadek, gdy ludzie są zmeinia w cyborgi wbrew swojej woli. Wielkie starcie dwóch gigantów kina akcji przełomu lat 80. i 90. - Jean-Claude Van Damme'a i Dolpha Lundgrena.
Cecha charakterystyczna: tendencja do przegrzewania się i "chłodząca" ciężarówka
Hasło: I have to cool off (Muszę się ochłodzić)
Umiejętności: używają zwykłej broni palnej, ale także specjalnych domięśniowych dopalaczy, sprawiających, że stają się o wiele potężniejsi
Status: żyje (przeżył tylko jeden z nich, grany przez Van Damme'a)
5. Ghost in the shell
Imię: Motoko Kusanagi
Rok uruchomienia: 1995, 2004
Producent: japoński rząd przyszłości
Opis: Film Mamoru Oshii to klasyczny przedstawiciel (a wręcz biblia) nurtu cyberpunk. Cyborgów więc w nim nie brakuje. W połowie XXI wieku większość ludzi można uznać już za cyborgów, gdyż standardem stało się ulepszanie ludzkiego ciała elektronicznymi i mechanicznymi implantami. Główna bohaterka, Motoko Kusanagi to cyborg kompletny - w sztucznym ciele jedynie mózg pozostał naturalny. Motoko należy do specjalnej jednostki rządowej ścigającej terrorystów zagrażających bezpieczeństwu państwa, posiada tak wiele sztucznych, mechanicznych i elektronicznych ulepszeń, że zaczyna zastanawiać się, czy jest jeszcze w ogóle człowiekiem. Cyborgi w Ghost in the Shell wskazują na problemy tożsamości, jakie nieuchronnie otwiera cyborgizacja człowieka. Co ciekawe, w tym przypadku podobnie jak z Terminatorem, można byłoby ją też zaliczyć do androidów, gdyż film sugeruje, że może być ona tylko robotem ze sztucznie zaimplementowanymi wspomnieniami (podobnie jak Rachel w Łowcy androidów).
Cecha charakterystyczna: cyborg w formie kobiety
Hasło: I guess cyborgs like myself have a tendency to be paranoid about our origins (Myślę, że cyborgi takie jak ja mają tendencje do paranoi na temat swoich początków)
Umiejętności: wiele ulepszeń
Status: nieznany (połączyła się ze sztuczną inteligencją o nazwie Władca Marionetek)
Imię: Thomas Anderson (Neo)
Rok uruchomienia: 1999, 2003
Producent: maszyny
Opis: Wielu to może zaskoczyć, ale Neo grany przez Keanu Reevesa to cyborg. Dlaczego? Anderson łączy się z Matriksem tylko dzięki, specjalnemu złączu z tyłu głowy, który jest podłączeniem do systemu Matrix. Ma też gniazda wzdłuż całego ciała, by sztucznie móc utrzymywać go przy życiu. W tym przypadku cyborgizacja zwiększa możliwości umysłu, a nie ciała - Neo zdobywa olbrzymie umiejętności pozwalające przetrwać w Matriksie.
Cecha charakterystyczna: metalowe złącza na całym ciele
Hasło: I thought it wasn't real. - Your mind makes it real (myślałem, że to nie jest prawdziwe. - Twój umysł sprawił, że stało się to prawdziwe)
Umiejętności: siła umysłu
Status: nie żyje (poświęcił się w imię pokoju pomiędzy maszynami i ludźmi)
7. Spider-man 2
Imię: Dr. Otto Octavius vel Dock Ock
Rok uruchomienia: 2005
Producent: wypadek
Opis: Dr. Octavius pracując nad pozyskiwaniem nowej darmowej energii, ulega wypadkowi, w wyniku którego cztery stalowe macki obdarzone sztuczną inteligencją zostaje nieodwracalnie połączone z ciałem i umysłem doktora, zmieniając go w zabójcę o możliwościach ośmiornicy. Tym razem cyborga nie sworzyła zła korporacja, lecz nieszczęśliwy wypadek.
Cecha charakterystyczna: cztery mechaniczne macki przypominające ośmiornicę
Hasło: Find him. Or I'll peel the flesh off her bones... (Znajdź go, albo oddzielę jej kości od ciała (do Parkera o Mary Jane)
Umiejętności: cztery zabójcze macki, posiadające sztuczną inteligencję (służą nie tylko jako broń, ale także pozwalają mu np. chodzić po ścianach)
Status: nie żyje (popełnił samobójstwo)
8. Ja robot
Imię: Del Spooner
Rok uruchomienia: 2005
Producent: US Robotics
Opis: Del Spooner z Ja robot to cyborg, którego możemy najszybciej zobaczyć w rzeczywistości. Policjant ratując z wypadku kobietę stracił rękę - została ona zastąpiona sztuczną ręką. Z zewnątrz wygląda jak normalna, ale pod spodem jest mechaniczna. Daje większą siłę i wytrzymałość Spoonerowi. Takie protezy w najbliższej przyszłości mogą sprawić, że cyborgizacja wśród ludzi stanie się faktem. A Will Smith do filozoficznej refleksji i szybkiej akcji dodaje do obrazu cyborga szczyptę charakterystycznego dla siebie poczucia humoru.
Cecha charakterystyczna: mechaniczna ręka przypominająca ludzką
Hasło: Hell, I don't want my toaster or my vacuum cleaner appearing emotional... (Do diabła, nie chcę, żeby toster lub odkurzacz miały emocje...)
Umiejętności: specjalne mechaniczne ramię
Status: żyje (pokonał bunt robotów)
9. Gwiezdne Wojny: Zemsta Sithów
Imię: Generał Grievous
Rok uruchomienia: 2005
Producent: Hrabia Dooku
Opis: Generał Grievous został śmiertelnie ranny i zrekonstruowany jako cyborg. Niemal całe jego ciało jest mechaniczne - tylko mózg i część narządów pozostały organiczne. Zajadły przeciwnik Jedi.
Cecha charakterystyczna: specyficzny kaszel (w walce z Mace Windu zostały uszkodzone jego płuca), dwie pary rąk
Hasło: Jedi scum... (Ścierwo Jedi...)
Umiejętności: umiejętność walki 4 mieczami świetlnymi Jedi
Status: nie żyje (zabity przez Obi-Wana Kenobiego)
10. Iron Man
Imię: Tony Stark vel Iron Man
Rok uruchomienia: 2008, 2010
Producent: Stark Industries
Opis: Tony Stark jest cyborgiem nie tylko dlatego, ze nosi zbroję, która daje mu olbrzymie możliwości. Zasilanie zbroi jest nieodłączną częścią jego organicznego ciała. Na klatce piersiowej nosi wbudowane specjalne źródło energii, które pozwala mu pozostawać przy życiu. Bez niego serce bohatera przestałoby bić. Stark jest właścicielem firmy zbrojeniowej, a po cichu ubiera się z zbroję, by pokonywać wrogów USA.
Cecha charakterystyczna: metalowa zbroja, bateria podtrzymująca bicie serca
Hasło: I guarantee you the day weapons are no longer needed to keep the peace, I'll start making bricks and beams for baby hospitals (Gwarantuję, że kiedy broń będzie już niepotrzebna do utrzymywania pokoju na świecie, sam zacznę produkować cegły i budować szpitale dla dzieci)
Umiejętności: potężna zbroja naszpikowana elektroniką, możliwość latania
Status: żyje (wciąż zwalcza zagrożenia dla USA)
11. Terminator: Ocalenie
Imię: Marcus Wright
Rok uruchomienia: 2008
Producent: Skynet
Opis: Dlaczego postać Marcusa Wrighta traktuję oddzielnie? Bo to zupełnie inny terminator niż dotychczasowe. Poprzednie terminatory usiłowały to zrobić w sposób bezpośredni. Tymczasem Marcus przez większą część filmu myśli, że jest zwykłym człowiekiem. Bardziej przypomina zagubionego Robocopa niż poprzednie modele terminatorów. Nie jest zimnym zabójcą - w połowie jest człowiekiem, w połowe maszyną. Zamierzeniem Skynetu było wysłanie terminatora, który z dobrej woli przystanie do partyzantów i w odpowiednim momencie nieświadomie doprowadzi do zguby Johna Connora. Pierwszy faktyczny cyborg w całej serii.
Cecha charakterystyczna: pierwszy terminator, który nie wie, że jest cyborgiem
Hasło: I am human (Jestem człowiekiem).
Umiejętności: zbliżone do człowieka
Status: nie żyje (poświęcił się, by uratować Johna Connora)
To tylko 10 propozycji cyborgów. Jakie jeszcze słynne filmowe cyborgi powinny się znaleźć w tym zestawieniu?
Mariusz Koryszewski
